بررسی اپیدمیولوژیکی علل و عوامل مرتبط با ناباروری در زوجین نابارور مراجعه کننده به درمانگاه بیمارستان پیمانیه جهرم در سال های ۱۳۸۸- ۱۳۷۸

مقدمه: ناباروری یکی از مشکلات عمده ژنیکولوژی است و به عنوان ناتوانی در حاملگی بعد از یک­سال مقاربت، بدون استفاده از هرگونه روش پیشگیری از بارداری تعریف می­شود. امروزه اطلاعات واقعی و دقیق در مورد میزان شیوع ناباروری در ایران کم است و به نظر می­رسد دانستن این اطلاعات در درک مشکل و طرح­ریزی خدمات مراقبتی مؤثر باشد. مراکز تحقیقاتی مختلف، فراوانی های متنوعی از علل ناباروری را ذکر کرده­اند که برخی از این علل نظیر عفونت­ها و بیماری­های منتقله از راه جنسی در آفریقا شایع­ترند و ا ز سوی دیگر بعضی فاکتورهای محیطی نیزبه­عنوان عوامل مؤثر در ناباروری در نظرگرفته می­شوند. مواد و روش­ها: این مطالعه توصیفی با پرسش­نامه طراحی شده به­صورت مقطعی بر روی 169 زوج نابارور به روش سرشماری انجام گرفت. جمعیت مورد مطالعه کلیه زوجین نابارور مراجعه­کننده به بیمارستان­ها و درمانگاه­های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی جهرم طی سال­های 1378 تا 1388 بوده­اند. میانگین و انحراف معیار متغیرهای کمی و درصد فراوانی متغیرهای کیفی محاسبه و ازآزمون کای دو استفاده و مقدار p کم­تراز 05/0 معنادار درنظر گرفته شد. یافته­ها: دراین مطالعه سن بیماران بین 43- 18 سال با میانگین 4/5± 4/27 و سن همسران آن­ها بین 67- 21 سال با میانگین 4/6 ± 33 و تعداد میانگین طول مدت نازایی 25/45± 9/67 ماه بود و 4/96درصد زوجین در اولین ازدواجشان دچار نازایی شده بودند. 3/63% خانم­ها مبتلا به هیرسوتیسم و 7/67درصد آن­ها سیکل­های نامنظم قاعدگی داشتند و 2/15درصد دارای سابقه فامیلی pco بودند. نتایج آنالیز سیمن در 1/91درصد مردان طبیعی گزارش شده بود. در این بررسی 5/84% نازایی زوجین از نوع اولیه و 5/15% از نوع ثانویه بود. بیش­ترین داروی مصرفی کلومید با 5/85% و پس از آن hcg و hmg به­ترتیب 2/43% و 2/40% بود. 151 مورد لاپاراسکوپی شده و نتایج لاپاراسکوپی نشان دادکه 5/81% خانم­ها از نظر وضعیت رحم طبیعی و 4/11% دارای اندومتریوز بودند. در 8/22% (38 نفر) لوله­های رحمی راست و در 34 نفر (6/20%) لوله­های رحمی چپ بسته بود. 9/14% اندومتریوما در تخمدان راست در مقابل 1/17% اندومتریوما در تخمدان چپ، 6/82% pco تخمدان راست در مقابل 3/83% pco تخمدان چپ وجود داشت. فقط بین سابقه فامیلی یائسگی زودرس و وجود pco درتخمدان­ها رابطه آماری معنادار مشاهده شد (001/0=p). نتیجه­گیری: در این مطالعه اغلب زنان درجاتی از چاقی،همراه با هیرسوتیسم داشته، اغلب دارای سیکل­های نامنظم قاعدگی بودند و نیمی از آن­ها وضعیت ترشحات هورمونی طبیعی داشتند. لذا طبیعی است که بیش­ترین تشخیص علت نازایی در نتایج لاپاروسکوپی آن­ها pco باشد. در 8/16% خانم­ها نتایج hsg و در یک پنجم موارد نتایج لاپاروسکوپی غیر طبیعی گزارش شده که نشان­دهنده چسبندگی در لوله و یا رحم بوده است و چون نازایی با سابقه عمل جراحی قبلی مرتبط نبوده، از علت­هایی که منجر گردیده در این منطقه شیوع نازایی ثانویه بیش­تر باشد، احتمالا شیوع بیش­تر عفونت­های لگنی است.